Eğitim ve Psikoloji Sözlüğü

Piaget’nin uyumuyum (adaptationadaptation) kuramının bilişsel gelişimi açıklamak için yeterli olmadığını ileri süren Klahr ve Wallace’ın bilişsel gelişimin altında yatan mekanizmanın genelleştirmegenelleştirme olduğunu savundukları yeni bir kuramKuram. Bu kuramcılar genelleştirmeyi (1) tanıtmalık; (2) düzenlilik saptaması ve (3) fazlalıkların atılması olarak sınıflandırmışlardır. Tanıtmalık, genelleştirmenin dayandığı verileri içeriyor. Bu kurama göre bir sistemSistem belli bir durumla karşılaştığında bu duruma yönelik tepkileri, bu tepkilerin ürünlerini ve ortaya çıkan yeni durumları kaydediyor. Bu kayıt, sistemin bir olaya ilişkin bütün bilgileri saklamasını ve gelecekte onlara yeniden başvurulmasını olanaklı kılıyor. Düzenlilik saptaması, deneyimdeneyim konusunda genelleştirmeler yapmak için tanıtmalık verilerini kullanma süreci diye açıklanıyor. SistemSistem, benzer durumları, farklılıkların sonuçları etkilemediği durumları kaydediyor. Fazlalıkların atılması ile de gereksiz işlem basamaklarını belirleyip atarak etkililiği artırma süreci dile getiriliyor. Bu yolla daha basit bir işlem dizisiyle aynı hedefe varılabileceği genelleştirmesi yapılıyor. Bu kuramcılar bir de çocukların düşüncedüşünce yapısına ilişkin bulguları modelmodel alanalan ve bu genelleştirmegenelleştirme süreçlerini gösterebilen özdüzeltimli bir bilgisayarbilgisayar simulasyonu geliştirmişlerdir. Bkz. uyum II, uyumuyum II; bilişsel dengedenge kuramları.