Eğitim ve Psikoloji Sözlüğü

Biyolojikbiyolojik, bedenselBedensel, devimsel, bilişsel, toplumsal, duygusalduygusal, cinselcinsel ve ahlaksalahlaksal gelişimin birbirini izleyen ve tamamlayan evrelerden geçerek gerçekleştiğini savunan gelişimgelişim kuramları. Bu kuramlardan kimisinde her evreevre, bir önceki evrenin başarıyla tamamlanmasına bağlı bulunuyor. Örneğin, Kohlberg’in ahlak gelişimiahlak gelişimi modelinde ya da Piaget’nin bilişsel gelişimgelişimbilişsel gelişimgelişim kuramında sonraki evreye geçişgeçiş, bir önceki evrenin başarıyla tamamlanmış olması gerekiyor. Kimisinde ise öncekiler başarıyla tamamlanmamış olsa bile, her evreevre, değişmez bir kronolojik sıraya göre gerçekleşiyor. Bir evrenin başarıyla tamamlanmaması, o evreye bir düşkünlüğün ya da o evreyle ilgili hastalıkların ortaya çıkmasına yol açıyor. Örneğin, Freud’un ruhsal-cinsel gelişimgelişimcinsel gelişimgelişimruhsal-cinsel gelişimgelişimcinsel gelişimgelişim kuramında ya da Erikson’un insanın sekiz çağında, her evreye özgü ayırt edici, tutarlı, gözlemlenebilir davranışdavranış yapılarını tanımlayabilmesi, evreler için değişmez bir ardışıklık; her evreevre için bir öncekine göre daha üst düzeyde bir bütünleşmebütünleşme, olgunlaşmaolgunlaşma gerekiyor. Sosyal bilimlerde Marx, Durkheim, Weber gibi birçok ünlü kişi, bu türden kuramlar geliştirmişlerdir.