Eğitim ve Psikoloji Sözlüğü

Gereksinimlerimizi belli bir aşamaaşama sırasına (önceliğe) göre gidermeye çalıştığımızı varsayan kendini gerçekleştirmekendini gerçekleştirme (güdülenmegüdülenme) kuramı; ihtiyaçlar hiyerarşisiihtiyaçlar hiyerarşisi. Maslow’a göre, kişinin gereksinimleri, temel gereksinimlerden gelişimgelişim gereksinimlerine doğru 5 aşamaaşama sırasına göre kendilerini belli ediyor. İlk sırayı; yeme, içme, uykuUyku, cinsellikcinsellik, etkinliketkinlik gibi bedenselBedensel (fizyolojik) gereksinimler alıyor. Bunları daha üst gereksinimlerüst gereksinimler izliyor. Bunların ilki güvenlik (korunma) gereksinimidir. Bu gereksinimden sonra sevgisevgi (sevmesevme, sevilme, sevecenliksevecenlik, ait olma) gereksinimi geliyor. Onu saygınlıksaygınlık (onurunu koruma, beceribeceri, güç kazanma, anlamaanlama, bilgilenme, estetikestetik (güzelduyugüzelduyu geliştirme) izliyor. Kendini gerçekleştirme gereksinimikendini gerçekleştirme gereksinimi ise tam verimlilikverimliliktam verimlilikverimlilik olarak en üst sırada yer alıyor. Bu gereksinimgereksinim, çeşitli üretici ve yaratıcıyaratıcı arayışlar biçiminde yaşamyaşam boyu sürüyor. Her gereksinimgereksinim, bir önceki aşamada yer alanalan gereksinimin doyurulmasından sonra beliriyor. Engellenmeengellenme, korkutulma, bastırmaya zorlanmazorlanma, çevresel yetersizlikler gibi nedenlerle gereksinimlerini doyuramayan kişilerde bedenselBedensel ve ruhsalruhsal yetersizlikler, aksaklıklar ortaya çıkıyor. Bu yetersizlikyetersizlik ve aksaklıklar, kişiyi sürekli bunları gidermeye güdülüyor. Bu durumdaki kişi, ruhsalruhsal gücünü, kendini gerçekleştirmekendini gerçekleştirme çabası yerine, daha önceki aşamalarda engellenen gereksinimlerini giderme yolunda tüketiyor. Gelişimgelişim (üst) gereksinimlerinin karşılanmaması durumunda ise temel gereksinimlerin giderilmemesi sonucu ortaya çıkan ruhsalruhsal bozukluklardan farklı birtakım bozukluklar ortaya çıkıyor. İnsana ve topluma yabancılaşmayabancılaşma, ilgisizlikilgisizlik, duygusuzluk, değersizlik, umutsuzlukumutsuzluk, sıkıntısıkıntı, toplumsal değerleri hor görmeGörme, ölüm isteğiölüm isteği gibi eğilimler, bunların başlıcalarıdır. Bkz. kendini gerçekleştirme; MASLOW, Abraham.